Kruszwica Wczesnośredniowieczna
Origines Polonorum to wieloletni program wydawniczy, którego celem jest opublikowanie serii monografii, będącą rezultatem zrealizowanego w latach 1999-2004 projektu badawczego Komitetu Badań Naukowych "Ziemie polskie na przełomie tysiącleci" który koordynował IAE PAN.
Z Kruszwicą wiąże się tradycja historyczna, którą śmiało możemy uznać za jedną z najstarszych w Polsce. Przez stulecia wzbogacała ona i modelowała swe wątki, pozostawiając żywą do dzisiaj. W grodzie nad Gopłem upatruje się miejsce śmierci złego władcy Popiela, o którym donosił w swej kronice Gall Anonim na początku XII stulecia. Dzieje ośrodka kruszwickiego są związane z powstawaniem państwowości polskiej i na stale wpisały się w polską historię dynastyczną, budowę państwa piastowskiegoi jego struktur. Zlokalizowane tu miejsca, charakteryzującego się występowaniem dwóch koncepcji władzy reprezentowanej przez plemiennych i mitycznych Popielidów oraz wczesnopaństwowej władzy piastowskiej, wpisało się na trwale w naszą kulturę narodową. Nakreślenie nowej wizji dziejów tego miejsca i ukazanie jego wyjątkowości w pocesie tworzenia się państwowości polskiej, jest jednym z głównych celów tej monografii. Najważniejszym jest jednak, przedstawienie zbioru unikatowych źródeł głównie archeologicznych pozyskanych w trakcie trwających od ponad 65 lat badań wykopaliskowych.
Spis treści
O autorach
Wprowadzenie (Wojciech Dzieduszycki)
I.Mit i historia
I.1. Kruszwica w Średniowiecznej tradycji kulturowo-historycznej -od ,,Crusuicz" do pogańskiej metropolii
(Jacek Banaszkiewicz)
I.2.Miejsce Kruszwicy w Świadomości narodowej Polaków (Wojciech Dzieduszycki)
I.3. Wspólnoty lokalne i gospodarka Średniowiecznej Kruszwicy w Świetle Źródeł archeologicznych oraz
pisanych (Marcin Danielewski)
I.4. Kruszwica w dziejach państwa i Kościoła polskiego doby piastowskiej (Józef Dobosz)
I.5. Środowisko przyrodnicze Kruszwicy, rejonu nadgoplańskiego i jego eksploatacja w Średniowieczu
(Michał Kupczyk, Wojciech Dzieduszycki)
II Gród
II.1.Historia badań wykopaliskowych w Kruszwicy (Jarmila Kaczmarek)
II.2. Wczesnośredniowieczny gród w Kruszwicy. Wprowadzenie (Wojciech Dzieduszycki)
II.3. Wczesnośredniowieczny gród w Kruszwicy. Cz. 1. Stratygrafia (Wojciech Dzieduszycki)
II.4. Wczesnośredniowieczny gród kruszwicki. Cz. 11. Chronologia (Wojciech Dzieduszycki)
II.5. Wczesnośredniowieczny gród kruszwicki. Cz. 111. Zabudowa (Wojciech Dzieduszycki)
II.6. Wczesnośredniowieczne warsztaty ceramiki budowlanej i ich wytwory. (Jarmila Kaczmarek)
II.7. Wytwórczość kowalska we wczesnośredniowiecznej Kruszwicy (Tomasz Sawicki)
II.8. Studia nad obróbką drewna we wczesnośredniowiecznej Kruszwicy. Narzędzia i techniki produkcji
(Piotr Pawlak)
II.9. Wczesnośredniowieczne pracownie skórnicze (Piotr Pawlak)
II.10. Masowe i importowane tkaniny z wykopalisk w Kruszwicy (Jerzy Maik, Maria Cybulska)
II.11. Tkaniny na sztyleciku z Kruszwicy (Andrzej Sikorski)
II.12. Warsztaty szklarskie. Nowe interpretacje (Joanna Sawicka)
II.13. Wyroby z kamieni jubilerskich i bursztynu (Ewa Lisowska, Piotr Gunia, Joanna Sawicka)
II.14. Przedmioty z kości i poroża - wybrane Ślady gospodarowania wolnym czasem
(Agnieszka Stempin)
II.15. Uwagi na temat zabytków pochodzenia ruskiego z Kruszwicy (Marcin Wołoszyn, Irena Brunarska,
Marek Michalik)
II.16. Ołowiana pieczęć księcia wołyńskiego Andrzeja Włodzimierzowicza (1119-1135) z Kruszwicy
i Aleksandr Musin)
III.Analiza materiałów bioarcheologicznych
III.1. Gospodarka zwierzętami Średniowiecznego ośrodka kruszwickiego (Daniel Makowiecki,
Marzena Makowiecka)
III.2. Relikty wczesnośredniowiecznego grodu i zamku kazimierzowskiego w Kruszwicy w Świetle danych
archeobotanicznych (Joanna Rennwanz)
Zakończenie
Bibliografia
Indeks osób
Indeks nazw geograficznych i etnicznych
Spis rycin i tabel
Zawartość płyty DVD
Aneksy
1.Wyniki badań składu chemicznego wczesnośredniowiecznej ceramiki importowanej z Kruszwicy
(Michał Auch, Maciej Trzeciecki)
2.Archeologia eksperymentalna - rekonstrukcja procesu formowania i wypału ceramicznych płytek posadzkowych (Jarmila Kaczmarek)
Kilka uwag o wczesnośredniowiecznej wadze składanej z Kruszwicy (Paweł Gan)
Kruszwica. Analiza zapraw i fragmentu tynku z freskiem (Danuta Michalska)
Ozdoby z muszli (Aldona Kurzawska, Anna Głód)
6.Analiza materiału entomologicznego ze stanowisk 2i4 w Kruszwicy, warstwy wczesnośredniowieczne (Marek Bąkowski)
Ilustracje i tabele
1.3.Wspólnoty lokalne i gospodarka średniowiecznej Kruszwicy w Świetle źródeł archeologicznych oraz pisanych.
Marcin Danielewski. Ilustracje 1.3.1-4.
1.4.Kruszwica w dziejach państwa i Kościoła polskiego doby piastowskiej. Józef Dobosz. Ilustracje I.4.1-8
II.1.Historia badań wykopaliskowych w Kruszwicy. Jarmila Kaczmarek. Tabele II.1.1-4
II.2.Wczesnośredniowieczny gród kruszwicki. Wprowadzenie. Wojciech Dzieduszycki. Tabela II.2.1
II.3. Wczesnośredniowieczny gród kruszwicki. Cz. 1. Stratygrafia. Wojciech Dzieduszycki. Tabele II.3.1-5
II.4.Wczesnośredniowieczny gród kruszwicki.Część11.Chronologia.Wojciech Dzieduszycki.TabeleII.4.1-14.
II.5.Wczesnośredniowieczny gród kruszwicki.Cz.111.Zabudowa.Wojciech Dzieduszycki.IlustracjeII.5.1-25,
tabele 11.5.1-4
II.7.Wytwórczość kowalska we wczesnośredniowiecznej Kruszwicy. Tomasz Sawicki. Tabele II.7.1-2
II.8.Studia nad obróbką drewna we wczesnośredniowiecznej Kruszwicy. Narzędzia i techniki produkcji.
Piotr Pawlak. Ilustracje II.8.1-7
II.9. Wczesnośredniowieczne pracownie skórnicze w Kruszwicy. Piotr Pawlak. Ilustracje II.9.1-10
II.14.Przedmiotyzkościiporoża-wybrane Ślady gospodarowania wolnym czasem. Agnieszka Stempin.
Ilustracje II.14.1-9, tabela II.14.3
Katalogi
1.Wczesnośredniowieczne warsztaty ceramiki budowlanej i ich wytwory.(Jarmila Kaczmarek). Katalog ceramiki
budowlanej z kościoła św. Wita
2.Wytwórczość kowalska we wczesnośredniowiecznej Kruszwicy (Tomasz Sawicki). Kruszwica stan. 2 i 4,
katalog wyrobów z żelaza
Studia nad obróbką drewna we wczesnośredniowiecznej Kruszwicy. Narzędzia i techniki produkcji
(Piotr Pawlak).Kruszewca stan.2 i 4, katalog wyrobów z drewna.
4.Wczesnośredniowieczne pracownie skórnicze (Piotr Pawlak). Kruszwica stan. 2 i 4, katalog wyrobów ze skóry
Masowe i importowane tkaniny z wykopalisk w Kruszwicy (Jerzy Maik, Maria Cybulska ) Kruszwica stan. 2 i 4, katalog tkanin, nici i sznurków.
6.Warsztaty szklarskie. Nowe interpretacje (Joanna Sawicka). Kruszwica stan. 2,4,17, katalog wyrobów ze szkła.
7.Wyroby z kamieni jubilerskich i bursztynu (Ewa Lisowska, Piotr Gunia, Joanna Sawicka).Kruszwica stan.2 i 4, katalog wyrobów i surowca z kamieni półszlachetnych i bursztynu.
Przedmioty z kości i poroża –Wybrane ślady gospodarowania wolnym czasem (Agnieszka Stempin). Kruszwica stan. 2 i 4, katalog wybranych zabytków z rogu i kości (kamienie do gier, hetki, instrumenty muzyczne, łyżwy i płozy)
Kruszwica. Piastowski gród nad Gopłem.
Wizualizacja 4K pięciu faz rozwojowych wczesnośredniowiecznego kompleksu grodowego w Kruszwicy (projekt Wojciech i Bożena Dzieduszyccy, realizacja Maciej Małachowicz i Rafał Karnicki)
