Wolin wczesnośredniowieczny, część 2

Wolin był przez cztery stulecia (VIII/IX-XII w.) jednym z najważniejszych ośrodków w strefie nadbałtyckiej. Zamieszkiwała go głównie ludność słowiańska. W okresie największej świetności (X-XI w.) w wolińskim grodzie wyraźne były wpływy skandynawskie. Stał się w tym czasie wielkim centrum produkcji rzemieślniczej, węzłem komunikacyjnym oraz miejscem wymiany dóbr.

Wolin wczesnośredniowieczny część 2 prezentuje rezultaty interdyscyplinarnych badań przyrodniczych, obejmujących studia z zakresu geomorfologii, palinologii, archeozoologii, archeoichtiologii i dendrologii. Ich zakres oraz jakość plasują Wolin na szczególnej pozycji wśród ośrodków leżących na ziemiach polskich pod względem poznania środowiska naturalnego, w którym żyli jego mieszkańcy. Przedmiotem rozważań są ponadto pozostałości umocnień obronnych odsłonięte w obrębie nawarstwień osadniczych tego ośrodka, znaleziska monet, kwestia obecności skandynawskiej nad Dziwną oraz zagadnienia z zakresu szkutnictwa, żeglugi i budownictwa portowego. Praca zawiera również podsumowanie rezultatów dotychczasowych badań archeologicznych, historycznych i przyrodniczych. Staną się one zapewne przyczynkiem do przyszłej dyskusji nad rolą Wolina w procesach społeczno-kulturowych, które zachodziły w strefie nadbałtyckiej oraz na ziemiach polskich.

Spis treści

O autorach
Wstęp (Błażej Stanisławski)
Rozdział I. Badania przyrodnicze
1. Przemiany środowiska przyrodniczego okolic Wolina podczas holocenu, ze szczególnym uwzględnieniem okresu wczesnego średniowiecza (Ryszard K. Borówka, Andrzej Witkowski, Monika Lutyńska, Julita Tomkowiak, Krystyna Kowalczyk, Tomasz Duda, Robert Woziński)
1.1. Metody badań
1.2. Teren badań
1.3. Wyniki badań
1.4. Budowa geologiczna i rozwój paleogeograficzny Doliny Dziwny w okolicy Wolina
2. Zmiany środowiska przyrodniczego i użytkowanie roślin we wczesnośredniowiecznym Wolinie (Małgorzata Latałowa)
2.1. Stanowiska paleobotaniczne, materiał i metody badań
2.2. Przekształcenia roślinności pod wpływem osadnictwa wczesnośredniowiecznego
2.3. Rolnictwo i użytkowanie roślin
2.4. Przesłanki archeobotaniczne dotyczące kontaktów dalekosiężnych i handlu materiałem roślinnym
2.5. Podsumowanie
3. Wczesnośredniowieczne rybołówstwo mieszkańców Wolina w świetle badań pozostałości archeoichtiologicznych (Zygmunt Chełkowski, Jarosław Filipiak )
3.1. Materiał i metoda
3.2. Pozostałości kostne
3.3. Rodzaje anatomiczne kości
3.4. Występowanie gatunków ryb
3.5. Liczebność i masa ryb
3.6. Charakterystyka poszczególnych gatunków ryb
3.7. Dyskusja
3.8. Wnioski
4. Zwierzęta we wczesnośredniowiecznym Wolinie. Badania archeozoologiczne (Jerzy Gawlikowski, Jerzy Stępień)
4.1. Materiał badawczy i metody
4.2. Charakterystyka materiałów kostnych z poszczególnych stanowisk i wykopów archeologicznych
4.3. Struktura pogłowia oraz spożycie mięsa
4.4. Charakterystyka morfologiczna zwierząt
4.5. Zmiany patomorfologiczne kości
4.6. Rzemieślnicze zabytki kostne i rogowe
4.7. Wnioski
5. Wczesnośredniowieczne zabytki drewniane z Wolina w świetle analizy surowcowej (Tomasz Stępnik)
5.1. Analiza drewna wykorzystywanego w bednarstwie
5.2. Analiza drewna zabytków toczonych
5.3. Analizy drewna zabytków drążonych
5.4. Analizy drewna łuczyw, narzędzi i zabytków dekorowanych
5.5. Wnioski
Rozdział II. Studia problemowe
1. Umocnienia obronne wczesnośredniowiecznego Wolina (Eugeniusz Cnotliwy)
1.1. Stare Miasto, wykop nr 5
1.2. Stare Miasto, wykop nr 7
1.3. Przedmieście Południowe
1.4. Srebrne Wzgórze
1.5. Rozwój umocnień obronnych wczesnośredniowiecznego Wolina
1.6. Zakończenie
2. Monety wczesnośredniowieczne z badań archeologicznych w Wolinie (Genowefa Horoszko)
2.1. Wykaz znalezisk monet wczesnośredniowiecznych z Wolina
2.2. Analiza znalezisk
3. Wczesnośredniowieczny skarb monet ze Srebrnego Wzgórza w Wolinie z 2. połowy X w. (Mateusz Bogucki, Dorota Malarczyk)
3.1. Katalog znalezisk
3.2. Analiza skarbu
4. Jómsvikinga saga w świetle źródeł archeologicznych (Błażej Stanisławski)
4.1. Obecność skandynawska w Wolinie w świetle źródeł archeologicznych
4.2. Archeologia a tradycja sag 345
5. Korabnictwo, port i żegluga wczesnośredniowiecznego Wolina ( Władysław Filipowiak , Wojciech Filipowiak)
5.1. Korabnictwo
5.2. Port
5.3. Żegluga
Rozdział III. Wolin we wczesnym średniowieczu – podsumowanie ( Władysław Filipowiak , Błażej Stanisławowski)
Bibliografia
Summary
Indeks osób
Indeks nazw geograficznych i etnicznych
Spis ilustracji, rycin i tabel