Samobójstwo w społeczności wczesnych Germanów -- Kalina Skóra

Problematyka śmierci samobójczej u społeczności tradycyjnych z terenów Barbaricum w okresie starożytnym i wczesnośredniowiecznym nieczęsto staje się przedmiotem pogłębionej refleksji badawczej. Dzieje się to - jak można mniemać- z dwóch powodów. Po pierwsze, z powodu ogromnego i rozproszonego materiału ( tak archeologicznego, jak i historycznego), który z trudnością daje się zebrać, a co dopiero poddać drobiazgowej analizie interpretacyjnej. Po drugie, przyczyną jest z pewnością potrzeba podjęcia ogromnego wysiłku badawczego zahaczającego o różne- często bardzo odmienne pod względem warsztatowym - dziedziny, takie jak historia, archeologia, etnologia czy antropologia. Mimo tych odstraszających czynników dr Kalina Skóra podjęła się trudu szerokiej analizy problematyki samouśmiercenia, wskazując na szeroki kontekst kulturowy-symboliczny analizowanego zjawiska, które - jak pokazuje autorka - nie daje się zamknąć w ciasne ramy interpretacyjne.

Z recenzji wydawniczej dr.hab.Roberta Kasperskiego

Spis treści

Rozdział I. Kilka uwag na wstępie

Rozdział II. Postrzeganie samobójców w Europie na przestrzeni wieków

Samobójca w społeczności greckiej i rzymskiej

Kwestia samobójstwa w świetle wykładni chrześcijańskiej

Święty Augustyn kontra samobójcy: Qui se ipsum occidit homicida est

Synody

Od Orleanu do Nimes

Księgi pokutne wobec samobójców

Leges barbarorum

Zła i dobra śmierć - niebezpieczni zmarli

Ekskurs - samobójstwo w systemie prawnym ziem polskich

Rozdział III. Samobójcy w społeczności wczesnych Germanów              

Samobójstwo w okolicznościach bitewnych

Zachowania i rytuały przed- i pobitewne

Samobójstwo pojmanych

Kobiety i dzieci

Gladiatorzy

Samobójstwo władcy: Hermanaryk, najszlachetniejszy z Amalów

Starość , widmo porażki czy samoofiarowanie?

Ekskurs: Decebal - śmierć króla

Dobrowolna śmierć starców

Śmierć starców w innych kręgach kulturowych

Dobrowolna śmierć owdowiałych kobiet

Wdowy Herulów

Samobójstwo owdowiałych kobiet w literaturze nordyckiej

Ekskurs: inne przyczyny samobójstwa w literaturze nordyckiej

Rozdział IV. Dobry czy zły wisielec? Śmierć przez powieszenie w społeczności germańskiej       

Powieszenie jako powszechna metoda śmierci samobójczej wczesnych Germanów?

Wisielcy z bagien

Samobójcy czy powieszone ofiary?

Przegląd odkryć

Przyczyny śmierci: samobójstwo, egzekucja czy morderstwo?

Egzekucja: od usunięcia ze społeczności „niechcianych" po ofiary dedykowane bogom

Śmierć na sznurze w świetle źródeł archeologicznych, ikonograficznych i literackich

 Śmierć w walce: broń lub sznur - obietnica lepszej rzeczywistości zaświatowej?

 Wisielcy- samobójcy czy ofiary dedykowane bogom ?

 Ambiwalencja znaczeń powieszenia: między zaszczytem a hańbą    

Sakralny a hańbiący wymiar powieszenia

Rozdział V. Samobójca jako potencjalny nie-martwy a nienormatywne

zabiegi pre-, inter- i postfuneralne z perspektywy archeologii

Traktowanie ciał samobójców

Traktowanie zwłok samobójców w Grecji i Rzymie w świetle źródeł pisanych

 

 Magiczna moc wisielca

Sposób traktowania zwłok oraz pochówek samobójców w dobie chrześcijańskiej

Sposób traktowania ciała samobójcy: od zgonu do pochówku

Transport zwłok  z miejsca zgonu

Niszczenie mienia samobójcy

Karanie zwłok samobójców przez organy świeckie

Wybór miejsca pochówku i lokalizacja grobu

Sposób złożenia zwłok w grobie i metody neutralizowania złych mocy zmarłego

O (nie)możliwości archeologicznej identyfikacji pochówków samobójców  Archeologicznie niewidoczni?

Traktowanie samobójców w germańskim kręgu kulturowym

Nienormatywne zabiegi pogrzebowe wczesnych Germanów a kwestia samobójstwa

Rozdział VI. Zakończenie

Wykaz cytowanych

Surnmary. Suicide in Early Germanie Society  345